Voordat er een Dutch Group was

Ted Polet

Oorsprong van 009

De jaren '60 waren de beginperiode van 009, schaal 1:76 op 9 mm spoor, eigenlijk ontstaan in de jaren '50 toen er smalspoorbanen werden gebouwd op 12 mm spoor, en slechts een enkeling werkte op 9 mm of zelfs 9,5 mm spoor. De vermoedelijk eerste bouwer in wat later 009 zou heten was P.D.Hancock in Edinburgh. Hij wordt nu gezien als de grondlegger van 009. In 1973 werd uiteindelijk de 009 Society opgericht door een handjevol Britse modelbouwers.

Zelf ben ik in 1968 begonnen met de Craigcorrie & Dunalistair Railway, maar het verhaal van de Dutch Group begint eigenlijk in de jaren '90, vooral door de inzet van Reinier Hendriksen, die al in 1992 een poging deed om een groep te vormen. Voorafgaand daaraan, vanaf 1980, was ik zelf bezig met een grote dubbeldeks modelbaan, waarover in Nederlandse en Britse tijdschriften wat stukjes waren gepubliceerd. Vermoedelijk was dat voor Reinier de reden om contact met mij op te nemen.

Eerste contacten

Ik werd op een zekere dag in 1991 of 1992 gebeld door iemand met een vriendelijke bromstem. Dat was Reinier, die mij na enig heen en weer praten over modelbouw vroeg of ik al lid was van de 009 Society. Dat was ik niet, omdat ik altijd solo had gewerkt en er niet zo de noodzaak van in zag. Hij kreeg mij uiteindelijk toch zo ver om mij in te schrijven. Wij spraken een paar keer af bij elkaar thuis en zo ontmoette ik ook Loes, zijn vriendin. Op tafel in hun kleine huiskamer stond een klein diorama, met een paar afgebouwde huisjes en een grote wit kartonnen kerk in aanbouw. Dat was dus Moors End.

In mei 1992 organiseerde Reinier een bijeenkomst van smalspoormodelbouwers bij Harry Eker in Borkel. Dat was een verzameling van bouwers in allerlei schaalverhoudingen, en de poging om een 'Dutch Group' van de 009 Society op te richten bleef uiteindelijk steken bij Reinier en mijzelf. We hielden contact en ik ging enkele keren met hem naar Expong, eerst nog in Greenwich en later in Swanley.

Intussen bouwde hij verder aan Moors End en ik was bezig met Dunalistair en Inverlochan. We belden zowat wekelijks en kwamen af en toe bij elkaar kijken naar de vorderingen. Ik herinner mij dat Rein af en toe wat bijzondere uitspraken had, zo had hij het altijd over een 'personenwagen-rijtuigje'. Beiden schreven we regelmatig over onze vorderingen in de 009 News.

Tentoonstellingen

In oktober 1994 gingen we met Moors End achterin Reinier's lelijke eend naar Expong, waarbij de kast in mijn rug stak door de dunne bekleding heen. Op de reis naar het hotel in Ashford kwam die eend een paar lelijke hellingen tegen; bovenaan reden we met plankgas ongeveer 60, terwijl de vrachtwagens ons voorbijraasden... Expong was voor mij de eerste kennismaking met het tentoonstellingswerk, en spoedig daarna ging ik aan de slag om Dunalistair geschikt te maken voor vervoer. De bedrading werd helemaal opgeknapt en de scenery werd eindelijk afgebouwd.

Al eerder, in april 1994, stonden we met Moors End op een show van de modelspoorclub Zutphen, georganiseerd door Guillaume Veenhuis. Daar ontmoette ik ook voor het eerst R.G. 'Kit' Kittle, een Engelsman die in Assen woonde. Dunalistair verscheen voor het eerst bij een Railhobby-tentoonstelling in Baarn (1996?), waar ook Jan van Mourik voor het eerst langs kwam. Reinier ging nog samen met Loes met Moors End naar een tentoonstelling in Rye, georganiseerd door de toenmalige Racoons (Rye & Camber 00 Nine Society).

Moors End verscheen in de Railway Modeller, editie juli 1995, pag. 290-295, en in Railhobby, 1996/2 pag. 28 - 33. Informatie van Garry Whiting.

In 1996 stond Reinier met Moors End op Rail in Den Bosch. Jan van Mourik maakte daar de onderstaande video.

Video Rail'96:  

In juni 1997 hielden Reinier en ik samen met Guillaume, Marco Nuesink, Otto Schouwstra en Fried Lagerweij de eerste tentoonstelling in Valkenburg. Wie daartoe het initiatief nam weet ik niet meer. Later dat jaar gingen we met Dunalistair voor het eerst naar Engeland, samen met 'Watkijk' van Guillaume, en een 009 baantje van Marco. En tenslotte verscheen Moors End nog op Narrow Gauge South in Winchester in 1998, bij het 25-jarig bestaan van de 009 Society. Daar heeft Jan van Mourik nog een stukje film van gemaakt; ik was er niet bij.

De Dutch Group is een feit

In juli 1998 berichtte ik in de 009 News dat er een Dutch Group in de maak was. Pas in augustus 1999 schreef ik dat Reinier, Jan van Mourik, Jaap Stuurman en ikzelf al enkele keren bij elkaar waren gekomen en de Dutch Group een feit was. Niet lang daarna kregen we een zware tegenslag: Reinier bleek ernstig ziek en zou in april 2000 overlijden. Toch bleef de Dutch Group bestaan, en later die maand kwamen we bij elkaar om een nieuwe tentoonstelling in Valkenburg te plannen. En hoe het verder ging met de Dutch Group? Blader verder in deze website, zou ik zeggen…

Hierboven: tekening van de stoomtram Hansweert-Vlake door Reinier Hendriksen.

              Foto's Reinier:  

                    Foto's Ted  

Reinier in de 009 News  

Foto's en video van Moors End copyright © Loes van der Klei